بیش از ۵۰۰ فعال سیاسی در آذربایجان بازداشت و یا ناپدید شده اند

کمیته دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجان - آسمک

(گزارشِ نهم خرداد۱۳۸۶)

معترضین ترک آذربایجان در شهرهای تبریز، اورمیه، سولدوز(نقده)، مرند، زنجان، اردبیل، قوشاچای(میاندوآب) و ... در سالگرد اعتراضات خرداد ۱۳۸۵ بار دیگر توسط نیروهای از پیش آماده رژیم جمهوری اسلامی ایران به شدت مورد حمله قرار گرفتند.تعداد افراد بازداشت شده و همچنین فعالانی که ناپدید شده اند به بیش از ۵۰۰ نفر می رسد. لیست موجود در گزارش آسمک بسیار ناقص، اما با تکیه به منابع موثق و معتبر به دست آمده است.

حکومت ایران با هدف سرکوب موج هویت خواهی و حرکت ملی آذربایجان به روشهای زیر متوسل شده است:

- ایجاد جو رغب و وحشت دائمی (خصوصاً در شهرهایی مانند تبریز، اورمیه و نقده)، حکومت نظامی، تهدید فعالان سیاسی آذربایجان و حتی خانواده آنها
- به خشونت کشاندن اعتراضات مدنی با استفاده از نیروهای لباس شخصی اطلاعات، بسیج و انصار حزب الله و در نتیجه به دست آوردن بهانه جهت حمله و شلیک به سمت معترضین
- دستگیری فله ای و گسترده فعالان که در بسیاری از موارد بدون ارائه حکم قضایی و با حمله به محل کار و منزل فعالان صورت می گیرد، شکنجه محبوسین، تهدید خانواده آنها
- سانسور اخبار مربوط به آذربایجان از طریق توقیف نشریات، تهدید و بازداشت خبرنگاران، عدم صدور اجازه برای ورود خبرنگاران خارجی، تهدید فعالان و خانواده آنها در خصوص عدم تماس با رسانه های خارج و حتی داخل کشور، صادر نمودن دستورات و بخشنامه های صریح در خصوص عدم انعکاس هر گونه اخبار سیاسی به خبرگزاریهای نیمه رسمی و روزنامه های محلی
در خصوص سانسور اخبار مربوط به آذربایجان، همراهی و همگامی بسیاری از روزنامه نگاران، رسانه ها، گروههای سیاسی و فعالان حقوق بشر فارس زبان داخل و خارج از کشور را با جمهوری اسلامی ایران نمی توان انکار کرد.
کمیته دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجان - آسمک - از اعلام اینکه همفکریِ غیر قابل باوری بین مدعیانِ دموکراسی و حقوق بشر اپوزسیونِ رژیم با حکومت ایران جهت بایکوت خبری حوادث آذربایجان وجود دارد، بسیار ناخرسند است.
به گمان آسمک گسترش نژادپرستی و تعصبات قومی در بین گروههای فارس زبان مدعی حقوق بشر و رسانه های آزاد، آینده بسیار دردناکی را می تواند در منطقه ترسیم کند. همچنین آسمک عدم انعکاس اخبار به علت تفاوت بینش سیاسی و یا احتمالاً ترس از تقویت زبانهای غیر فارسی، را دور از اصول خبرنگاری حرفه ای دانسته و معتقد است که وارد کردن تعصبات قومی و نژادی در فعالیتها شایسته فعالان حقوق بشر نیست.

متأسفانه اخبار مربوط به سرکوب حرکتهای اعتراضی و سیاسی و دستگیری فعالان فرهنگی و سیاسی آذربایجان جنوبی در رسانه ها و مجامع حقوق بشر بین المللی که کارکنان ایرانی و فارس زبان دارند نیز به شدت سانسور می شود. به طوریکه طرح مسائل آذربایجان را تنها در سازمانها و رسانه هایی که در کادر خود از افرادِ ایرانی فارس زبان کمتر استفاده کرده اند ـ از قبیل عفو بین الملل ـ شاهد هستیم.

آسمک از فعالان حقوق بشر فارس زبان که با امکانات اندک خود سعی در بهبود این وضعیت داشته اند - و متأسفانه تعداد آنها بسیار کم است - قدر دانی می کند.خفقان موجود در آذربایجان و بازداشت شهروندان و فعالان ترک آذربایجانی در روزهای اخیر چنان گسترده بوده است که موجب طرح سوال نماینده تبریز از وزرای اطلاعات و کشور در مجلس شده است.

اخبار بازداشتهای خرداد ۱۳۸۶ در آذربایجان

تبريز: تظاهرات دهها هزار نفر از مردم تبریز در روز اول خرداد با حمله نیروهای سپاه، بسیج، نیروی انتظامی و لباس شخصی ها به خشونت کشیده شد. صدها تن از معترضین تبریز در خیابانها و کوچه های تبریز به خصوص در مسیر راستا کوچه - بانک ملی - آبرسان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. به گزارش شاهدان عینی بسیجیان و لباس شخصی ها با عربده کشی اقدام به زخمی کردن معترضین با قمه و زنجیر نموده و سعی در ایجاد جو وحشت و ارعاب در بین مردم داشته اند. صدها تن معترضین بازداشت و یا ناپدید شده اند. شاهدان عینی از بازداشت دهها تن از زخمیها خبر داده اند.روزهای دوم، سوم و حتی چهارم خرداد نیز اعتراضات پراکنده و درگیری با پلیس و بسیجیها گزارش شده است. در همین روزها دانشجویان دانشگاه تبریز نیز با تحصن و اعتراض علیه سیاستهای سرکوب ارگانهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران خواستار آزادی بازداشت شدگان به خصوص آزادی دانشجو نادر مهد قره باغ شدند.
اصغر(ائلدنیز) اسدی(۳۰ ساله - فعال با سابقه تبریزی)، ارسلان عیوض پور(۲۱ ساله)، وحید عبدلی (۲۲ ساله)، علی یاری(۳۷ ساله)، علی شادی(۳۲ ساله)، رضا آلتای، میر یحیی(۲۸ ساله)، احمد عبدی پور(۲۱ ساله)، رسول غازانی(۳۳ ساله)، بهمن علیزاده (۲۷ ساله)، محمد امینی (۲۶ ساله)، افشين احمدی، حمايت احمدی، مهدی عباسی، امید بهجت، سخاوت جنگجو، حميد دوبنده، حسن صبوری، داوود عميدی، نادر مهد قره باغ (دانشجوی برق دانشگاه تبريز-اهل اورميه)، (وحيد پوربابا دانشجوي برق دانشگاه آزاد تبريز- اهل بناب)، رضا قلی زاده محمد رهبری از جمله بازداشت شدگان هستند.
همچنین چنگیز بخت آور فعال ملی و کارگری سی ام ارديبهشت ماه دستگير شده است. بخت آور سال گذشته حدود چهار ماه در زندانهای اداره اطلاعات تبريز و اوين تهران زندانی بوده است.
بعضی از دستگیر شدگان از جمله استاد موسیقی حسن هرگلی (دمیرچی)، مصطفی ابراهیمی (۱۹ ساله)، مختار عظیمی و ائلدار حسین زاده آزاد شده اند.
عده زیادی از بازداشت شدگان روزهای قبل از اعتراضات خرداد ماه از جمله؛ حسین نصیری و نوراله حسینیان (دستگیری در ۶ اردیبهشت)، فرخ هاشمزاده( ۲۵ اردیبهشت)، امیر عباس بناکاظمی(۳۲ ساله -دستگیری روز ۲۴ اردیبهشت)، ابوالفضل نصیریان و ابراهیم فرجزاده هنوز در حبس هستند.

اورميه: در شهر اورميه نيز بالغ بر ده هزار نفر در خيابان عطايي و خيابان امام تجمع کرده و درگيري بين نيروهاي امنيتي و تظاهر کنندگان صورت گرفته است.
محمد حسين پورقربانی، خانم شفقی، عیوض طهامی، سعید نصیری (۱۷ ساله)، وحید بهادری، ایرج ملاپرس آذر (کارمند بانک ملت که در محل کار خود بازداشت شده است)، تورج ملا پرس آذر و باقر احمدیان قبل از اعتراضات اول خرداد دستگیر شده اند.
حسین حسین زاده از فعالان با سابقه شهر اورمیه همچنین بهنام مهدیزاده، جعفر جعفری، حسین نژاد عباسی روز اول خرداد دستگیر شده و در بازداشتگاه اداره کل اطلاعات آ ذربایجان غربی در اورمیه به سر می برند.
عده ای از بازداشت شدگان اول خرداد از جمله، لطف الله نوری و فرهاد محمدی با قرار وثیقه آزاد شده اند.
فريدون مهدي پور يكي از فعالين شناخته شده حركت ملی آذربايجان نیز در جریان اعتراضات روزهای گذشته دستگير شده است. مهدی پور قبلاً در جريان تظاهرات اول مهر ۱۳۸۵ در اورميه که در اعتراض به ادامه تبعيض زبانی در ايران و عدم تدريس زبان ترکي در مدارس شهرهای مختلف آذربايجان برگزار شد، دستگيرشده بود. او پس از چند روز بازداشت و بازجويي در زندان اداره کل اطلاعات آذربايجان غربی به قيد وثيقه آزاد، و پس از محاکمه از طرف قاضي حسين زاده رئيس شعبه سه دادگاه انقلاب اسلامی اورميه به سه سال حبس محکوم شده بود.
همچنین تعدادی از دانشجویان دانشگاه اورمیه هم جزء بازداشت شدگان هستند:
توحید سلطانی: ۲۳ ساله - اهل شهرستان ماکو- عضو کانون استاد شهریار دانشگاه اورمیه - دانشجوی سال آخر مهندسی مکانیک دانشگاه اورمیه - دستگیری در تاریخ ۳۰ اردیبهشت
ساسان کیوانی: عضو کانون استاد شهریار دانشگاه اورمیه - دانشجوی سال سوم مهندسی مکانیک دانشگاه اورمیه - دستگیری در تاریخ ۳۰ اردیبهشت
جعفر کریمی: عضو کانون استاد شهریار دانشگاه اورمیه - دستگیری در تاریخ ۳۰ اردیبهشت
موسي پريزاد: ۲۰ ساله - دانشجوی آموزشکده فنی اورمیه - دستگیری ۱ خرداد
اکبر پاشايي: اکبر پاشایی دبیر کانون دانشجویی استاد شهریاردانشگاه اورمیه، اول خرداد ماه بازداشت شده است. دستگیری پاشایی به صورت تحویل او از طرف حراست دانشگاه به مأموران اداره اطلاعات اورمیه بوده است. همچنین مأمورین قبل از دستگیری با شكستن درب منزل وارد خانه این دانشجو شده و سپس شروع به تفتيش وسايل خانه كرده اند. آنها كتاب و جزوه های دانشجو را به همراه كامپيوتر او با خود برده اند. فعالیت کانون دانشجویی استاد شهریار دانشگاه اورمیه از طرف مسئولین متوقف شده است.
صاحبعلي خدابخش(ائلياز يئکنلی) روزنامه نگار و مسئول صفحات تورکي هفته نامه صداي اورميه که از ۲۱ آذر ۱۳۸۵ به همراه هادی سرخوش در زندان اروميه بسر ميبرد، وضعيت جسماني بسيار وخيمی دارد. او سال گذشته سه بار توسط نيروهاي امنيتي دستگير شد و هر بار تحت شکنجه نيروهاي امنيتي قرار گرفت که در يکي از شکنجه پای وی شکست. یئکنلی در نامه ای خطاب به مسئولین زندان اورمیه چنین نوشته است: "...اینجانب توسط مأمورین اداره اطلاعات مورد بیرحمانه ترین شکنجه ها و آزارهای جسمی قرار گرفته، و دچار عارضه های گوناگون شده ام،... هر دو چشمانم ضعیف و رو به نابینایی می رود، دچار سکته مغزی گردیده ام و هر دو گوشم دچار ضعف شنوایی گشته است ..". ائلیاز یئکنلی از شدت شکنجه گرفتار مشکل ضعف شدید اعصاب نیز شده است.
سولدوز(نقده): به علت حوادث خونین سال قبل امسال نیز در آستانه سالگرد این اعتراضات بیشترین فشار و دستگیریها در شهرستان نقده صورت گرفت. سال گذشته در جریان سرکوب اعتراضات نقده از طرف مامورین جمهوری اسلامی ایران دهها تن کشته و زخمی شدند. که تلویزیون ایران کشته شدن چهار نفر به نامهای: توحيد آذريون (۲۵ ساله) -همت اسمزاده (۳۵ ساله متأهل) - حسین فتحي پور(۱۷ ساله دانش آموز)-عسگر قاسمي (۳۹ ساله متأهل) را تأیید کرد.
جمهوری اسلامی ایران برای جلوگیری از اعتراضات اقدام به آوردن نیروهای زبده ضد شورش از شهرهای کرمان، مهاباد و بوکان نموده است. مير علي رضايي(سرپرست موسسه فرهنگي بيليم يولو شعبه سولدوز)، محمد صادق معين زاده، ابراهيم معيني، فرامرز غلامزاده، بهزاد قوچایی، کريم نعيمی، مصطفي قاسمي(۵۵ساله)- مهدي واحدی، احسان ملكي، اسماعيل بهرامي (۵۵ ساله - شاعر)- سيروس صيامی (۳۳ ساله - هنرمند موسیقی)، مهدی نوری و رضا تقي پور از جمله دستگیر شدگان هستند.
چند روز پیش زندانیان نقده به زندان اداره اطلاعات اورمیه منتقل شدند. اکثر دستگیر شدگان قبل از خرداد و عده ای از آنان نیز روز سوم خرداد در جریان "مراسم سالگرد شهدای سولدوز" باز داشت شده اند.

قوشاچای(مياندوآب): مامورین به هنگام مراجعه برای دستگیری فعالان حرکت ملی آذربایجان در میاندوآب هیچ حکمی ارائه نداده اند. آنها از دیوار خانه بعضی از فعالان بالا رفته اند. یک شاهد عینی که در حین تفتیش خانه یکی از فعالان سیاسی (ولی الله ظهرابی) در روستای گوگ تپه قوشاچای (میاندو آب) حضور داشت شدت عمل نیروهای انتظامی را چنین گزارش داده است:"ماموران هر جای خانه راکه مشکوک می شدند با بیل می کندند، اهالی خانه به شدت مورد توهین واقع شدند. مامورین بعد از نیافتن ولی الله ظهرابی پدر سالخورده و ناتوان ایشان را که از ناراحتی قلبی رنج می برد به زور با خود برده و او را درحالی آزاد کردند که بعد از آزادی از فرط آسیب های جسمانی در بیمارستان بستری شد."
اسامی بازداشت شدگان:
شاهین حسنی (دانشجوی فیزیک دانشگاه تربیت معلم آذربایجان - تبریز)، مهدی بازمانی، جلال کويدريلو، علی سلطانی، بهکام محمدی، امير آقازاده، مجيد هاشمپور، عين الله آهنگری، امیر ثقفی، مقصود فتحی، نادر امانی، مصطفی دولتخواه، ... علیپور، ... قوی بازو، داریوش عندلیبیان، شاهرخ فرامرزي، محسن فرامرزی
عده ای از بازداشت شدگان به اورمیه و عده ای دیگر به مهاباد منتقل شدند.

اردبيل: عده ای از بازداشت شدگان از جمله ودود سعادتی، آصف ابراهیم زاده نیاری و محمد احمدی نیاری هنوز در بازداشت قرار دارند.
عدالت عباسی، نعمت شهابی نیاری، یوسف غنی زاده نیاری، رضا غنی زاده نیاری، امیر عباسی زاده نیاری، اسلام خدایی، علیرضا حمیده خو، مهدی محمدپور و حسین سببی از بازداشت شدگان روزهای اخیر آزاد شده اند.
عباس لسانی که در زندان اردبیل به سر می برد، در پی دعوت ترکهای آذربایجان برای شرکت در اعتراضات اول خرداد مورد فشار قرار گرفته است. گزارشهای دریافتی از فرستادن وقت و بی وقت لسانی به سلول انفرادی حکایت دارد.

زنجان: شب جمعه چهارم خرداد سعید متین پور - روزنامه نگار و فعال حقوق بشر - همراه با همسر خود در یکی از خیابانهای زنجان بازداشت گردید. ماموران متین پور را روانه بازداشتگاه نموده و همراه با همسرش به منزل مسکونی وی مراجعه کرده و اقدام به تفتیش منزل تا ساعت پنج بامداد کرده اند. آنها همچنین کامپیوتر، کتابها و برخی دیگر از لوازم وی را با خود برده اند. سعيد متين پور قبلاً نیز دوم اسفند ۸۵ مقارن با روز جهاني زبان مادری در زنجان همراه با ضرب و شتم لباس شخصي ها بازداشت شده و پس از تحمل ۱۰ روز حبس در انفرادی با وثیقه آزاد شده بود. متين پور ۳۲ ساله و فارغ التحصيل رشته فلسفه از دانشگاه تهران است.
شب یکشنبه ۵ خرداد مأموران امنیتی جلیل غنی لو فعال هویت طلب زنجانی را بازداشت و با خود برده اند. غنی لو پیش از این در دوم اسفند ۱۳۸۵ همزمان با روز جهانی زبان مادری نیز بازداشت شده و پس از ۲۶ روز بازداشت در سلول انفرادی در زندانهای زنجان و بند ۲۰۹ زندان اوین به قید وثیقه ۳۰ میلیون تومانی آزاد شده بود

اهر: مأموران اداره اطلاعات اهر ۳۱ اردیبهشت ضمن حمله به خانه های فعالان حرکت ملی اذربایجان در این شهر اقدام به دستگیری عده ای از آنان نمودند. صالح ملاعباسی و مرتضی محمدی از جمله دستگیرشدگان هستند.

قم: در پی اعلام تحصن فعالان آذربایجانی به مناسبت سالگرد شهدای نقده(سولدوز) که در جریان اعتراضهای ترکهای آذربایجان در ۴ خرداد ۱۳۸۵ جان خود را از دست دادند، و همچنین سالروز وفات آیت الله شریعتمداری، در حرم حضرت معصومه (س) قم، روز چهارشنبه دوم خرداد، عده ای از فعالان سیاسی ترک در قم به دادسرای ویژه روحانیت احضار شده و در خصوص عدم شرکت در هر گونه مراسم اعتراض آمیز تهدید شدند. احضار شدگان عبارتند از؛ حجت الاسلام سید حیدر بیات، حجت الاسلام عظیمی قدیم، فتح الله ذوقی، یوسف سلیمانی، حمید حسن وند، جلال ذوالفقارپور و حسین ستاری

خوي: دادگاه دستگيرشدگان اسفند ماه شهر خوی(روز جهاني زبان مادری)؛ ابراهيم جعفرزاده، عباس حاجيلو و شيزراد حاجيلو، در ۱۶ خرداد برگزار ميگردد. این ۳ نفر و همچنین عده ای دیگر از فعالان خوی با احضار به اداره اطلاعات خوی از شرکت در اعتراضات خرداد ماه مردم آذربایجان منع شده بودند.

به امید آزادی تمام زندانیان سیاسی و عقیدتی
کمیته دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجان - آسمک