موسسه تحقیقاتی آمریکایی: "کتاب های درسی ایران تبعیض آمیز است"

تحقیقی که توسط موسسه آمریکایی "خانه آزادی" درباره محتوای کتاب های درسی ایران صورت گرفته، نتیجه گیری کرده که این کتاب ها نسبت به زنان و اقلیت های دینی و قومی تبعیض آمیز است.

بر اساس گزارشی که از نتیجه این تحقیق منتشر شده است، محتوای کتاب های درسی ایران با هدف آموزش تبعیض جنسیتی به دانش آموزان، ایجاد بدبینی به اقلیت های دینی و تحکیم ایدئولوژی دینی حکومت طراحی شده است.

این طرح تحقیقاتی بر ۹۵ کتاب درسی در سال تحصیلی ۸۶-۱۳۸۵ انجام شده و شامل تحلیل محتوای ۴۱۲ درس و بررسی یازده هزار صفحه و ۳۱۱۵ عکس و شکل است. این تحقیق به سفارش خانه آزادی در واشنگتن انجام شده است.

به گفته سعید پیوندی استاد جامعه شناسی آموزش و پرورش در دانشگاه "پاریس ۸ " و سرپرست گروه تحقیق، این طرح نخستین بررسی جامع کتاب های درسی ایران در مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان است.

نظرات شما در این باره

آقای پیوندی در گفتگو با دفتر بی بی سی فارسی در واشنگتن گفت نتیجه بررسی های تحلیلی نشان می دهد محتوای کتاب درسی ایران نگرشی تبعیض آمیز به زنان، اقلیت های دینی و قومی و ملیت های غیر ایرانی در خارج از مرزهای این کشور دارد.

سعید پیوندی که پیش تر کتابی را درباره اسلامی کردن نظام آموزش وپرورش ایران در فرانسه به چاپ رسانده است، می گوید تحقیقات قبلی بیانگر اهمیت بررسی مصداق های تبعیض و عدم تحمل در کتاب های درسی ایران بود.

به گفته آقای پیوندی، تبعیض علیه زنان به طور گسترده ای در این کتاب ها دیده می شود: "کتاب های درسی ایران زنان را عملا به عنوان شهروند درجه دوم معرفی می کند. زنان در این کتاب ها پیش از این که انسان های مستقل اجتماعی باشند، مادر، خواهر، همسر و دختر این مرد و آن مرد هستند. به همین خاطر شخصیت های مهم زنانه در کتاب های درسی ایران کم دیده می شوند و بیشتر شخصیت مطرح در متون درسی و عکس های کتاب ها مرد هستند."

سعید پیوندی با انتقاد از آن چه "سانسور علمی و فرهنگی زنان" در کتاب های درسی می نامد، تصویر ارائه شده از زنان در این کتاب ها را با دختران تحصیل کرده امروز ایران منطبق نمی داند.

قومیت ها

یکی دیگر از موارد انتقاد گزارش منتشر شده به وسیله خانه آزادی از محتوای کتاب های درسی ایران به تبعیض علیه اقلیت های دینی و قومی مربوط است.

به گفته آقای پیوندی کتاب های درسی بیانگر تنوع قومی و دینی ایران نیستند و شیعه محوری در همه اجزای آنها دیده می شود.

سعید پیوندی با اشاره به تلاش کتاب های درسی برای معرفی قومیت های آذری و کرد و سایر اقلیت ها، مشکل اساسی آنها را بی توجهی به فرهنگ و ادبیات اقلیت ها دانسته است.

از سوی دیگر به رغم اختصاص کتاب های تعلیمات دینی خاص اقلیت های دینی به رسمیت شناخته شده در ایران، به خاطر مطرح شدن مسائل دینی در سایر کتاب های درسی مانند تاریخ، علوم اجتماعی و ادبیات فارسی، پیروان سایر ادیان در وضع یکسانی با اکثریت شیعه قرار ندارند.

آقای پیوندی در این باره می گوید دانش آموزان اقلیت دینی مجبور به خواندن کتاب هایی هستند که بر اساس تاریخ و تفکر شیعه نوشته شده است و حتی گاهی در متن این کتاب ها به اعتقادات آنها توهین می شود. ولی آنها باید این کتاب ها را بخوانند و امتحان دهند.

این در حالی است که بر اساس گزارش منتشر شده، وضع اقلیت های به رسمیت شناخته نشده مانند بهایی ها و فرقه های صوفی از اقلیت های رسمی بدتر است.

یکی دیگر از موارد بررسی شده در تحلیل محتوای کتاب های درسی ایران، تحقیق درباره نگرش ارائه شده درباره روابط جهانی و منطقه ای است.

به گفته آقای پیوندی در حالی که کتاب های درسی چهره به نسبت مثبتی را از کشورهای منطقه ترسیم می کنند، روابط جهانی به صورت تقابل کشورهای غربی با کشورهای اسلامی به نمایش در آمده است.

او می گوید:"در کتاب های درسی، اسرائیل به صورت شر مطلق ترسیم شده و از کشورهای غربی هم به عنوان حامی آن نام برده شده است. نقشه ای هم که از منطقه در کتاب های درسی چاپ می شود فاقد نام این کشور است و با واقعیت های جهان منطبق نیست."

http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2008/03/080319_wmj-iran-books.shtml