سخنرانی فاخته زمانی در نشست کمیسیون عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در خصوص مسائل اقلیتهای ملی٬ اتنیکی٬ مذهبی و زبانی

جمعه ۲۹ آذر ۱٣٨۷ - ۱۹ دسامبر ۲۰۰٨

ساوالان سسی: خانم فاخته زمانی فعال حقوق بشر آذربایجانی و دبیر انجمن دفاع از زندانيان سياسی آذربایجان در ایران (ADAPP) طی سخنرانی در فوروم کمیسیون عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در خصوص مسائل اقلیتها به سرکوب گروههای اتنیکی در ایران و محرومیت آنها از حقوق زبانی اشاره کرده است.

نشست کمیسیون عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در خصوص مسائل اقلیتها در روزهای ۱۵ و ۱۶ دسامبر ۲۰۰۸ در مقر سازمان ملل متحد در شهر ژنو برگزار شد.

هدف این نشست تهیه پلاتفرمی برای ترویج و توسعه گفتگو و همکاریها در خصوص مسائل اقلیتهای ملی٬ اتنیکی٬ مذهبی و زبانی عنوان شده بود. پلاتفرمی که بتواند دست آوردهای اساسی و تخصصی مورد نیاز برای کار مستقل تخصصی روی این موضوع را تأمین کند. همچنین بررسی و تحقیق در خصوص بهترین راهکارهای عملی٬ فرصتها و اقدامات لازم برای پیشبرد بهتر قطعنامه حقوق اقلیتهای ملی٬ اتنیکی٬ مذهبی و زبانی (این قطعنامه در تاریخ ۱۸ دسامبر ۱۹۹۲ به تصویب کمیسیون حقوق بشر مجمع عمومی سازمان ملل رسیده است) در برنامه این نشست قراد داشت.

در این نشست که خانم گی مک دوگال (Gay McDougall) متخصص مستقل مسائل اقلیتها ریاست آن را بر عهده داشت نماینده دولتها٬ متخصصین سازمان ملل متحد و مستقل٬ تعدادی از نهادهای غیر دولتی و ن.ج.او های فعال در زمینه حقوق انسانها و همچنین نماینده برخی از گروهای ملی٬ اتنیکی٬ مذهبی و زبانی شرکت کرده بودند.

سخنرانی فاخته زمانی فعال حقوق بشر آذربایجانی ساکن کشور کانادا در این نشست مورد استقبال بسیاری از افراد و گروههای شرکت کننده قرار گرفت.


متن سخنرانی فاخته زمانی

خانم رئيس، خانمها و آقايان
مشارکت کنندگان عزيز فوروم

اينک ديگر محوری بودن مساله آموزش به زبان مادری در رشد هوشی، احساسی، معنوی و آموزشی دانش آموزان يک حقيقت بسیار روشن است. تحصیل٬ خواندن و نوشتن به زبان فطری مادری يک حق غير قابل انکار برای همه گروه های اتنیکی است و بايد هم باشد. علیرغم این، در مورد گروه های اتنیکی غير فارس در ايران از جمله ترک های آذربایجانی، کردها، بلوچ ها، عرب ها، لرها، گيلکی-مازندرانی ها و ديگران، اين حق دريغ شده است.

اين گروه های اتنیکی اکثريت ساکنين کشور را از نظر جمعیت تشکيل ميدهند، با اين همه، آنان مجبور شده اند که به فارسی که زبان اتنیک فارس ميباشد، تحصيل نمايند. زبان فارسی از سال ۱۹۲۵ زمانيکه رضا شاه قدرت سياسی را بدست آورد و سلسله پهلوی را بنيان گذاشت به اکثريت جمعيت غير فارس تحميل شده است. از اين تاريخ به بعد، فارسی به موقعيت تنها زبان رسمی ايران ارتقا يافته است. اين تنها زبان تعلیم، آموزش و دولتی در کشوری است که يکی از چندگونه ترین، چند فرهنگی ترين و چند زبانه ترين کشور های جهان ميباشد.

از سال ۱۹۲۵ به اين طرف، جمعيت های اتنیکی و ملی متفاوت ايران برای کسب حق آموزش به زبان فطری مادری خود تقلا ميکنند. بطور نمونه، ترکهای آذربایجان که قريب ۳۷ درصد جمعيت کل ايران را تشکيل ميدهند (بمراتب بيشتر از ۲۰ ميليون)، از سال ۱۹۲۵ حق آموزش به زبان خود را مطالبه ميکنند. رژيم پهلوی بصورت وحشيانه ای اين مطالبات را سرکوب کرد و جمهوری کنونی اسلامی نيزبه همين گونه عمل ميکند. در حاليکه قانون اساسی رژيم کنونی جمهوری اسلامی تحصيل، خواندن و نوشتن به زبانهای غير فارسی را در کنارزبان فارسی مجاز ميداند، دولت به قانون اساسی خود نيز بی اعتنا بوده و همچنان کسانی را که اجرای اين حق قانون اساسی را طلب ميکنند دستگير کرده، تحت فشار و تعقيب جزائی قرار ميدهد.

ترکهای آذربایجانی با بکارگيری راههای مسالمت آميز، از طريق نوشتن نامه های جمعی به مقامات ايرانی گرفته تا برقراری تظاهرات آرام و دور از خشونت، حق تحصيل به زبان خودشان - ترکی آذربایجانی - را مطالبه مينمايند.

خانم ها و آقايان

اجازه دهيد مطالبم را با دو شعار معروف جامعه آذربایجانی در ارتباط با زبان و استفاده آن در مراکز آموزشی خاتمه دهم

آنا ديليم اؤلن دئييل - اؤزگه ديله چؤنن دئييل (زبان مادری من نخواهد مرد - به زبان ديگری تغيير نخواهد کرد)

اؤز ديلينده مدرسه - اولماليدير هر کسه (تحصيل به زبان مادری - باید برای هرکس تامین شود)

از شما بسيار ممنوم