گزارش ماهانه انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران (آداپ) - مارس سال ۲۰۰۹

فشار ها در آذربایجان در ماه مارس نیز همچون ماههای گذشته ادامه داشت و علیرغم تعطیلی دادگاهها و ادارات در عید نوروز از شدت این فشارها کاسته نشد. با اینکه اصل ۲۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی هرگونه تجمعی را به شرطی که مخل مبانی اسلام نباشد آزاد دانسته است، با اینحال فعالین مدنی آذربایجانی به خاطر شرکت در اعتراضات با احکام سنگین زندان مواجه می شوند. فعالین آذربایجانی به صورت خودسرانه بازداشت و مدت طولانی بدون هیچگونه تفهیم اتهام در بازداشت موقت نگهداری می شوند .آنها در مدت بازداشت حق هیچگونه تماس و ملاقات با خانواده هایشان را ندارند. ماموران امنیتی با شکنجه فعالین آذربایجانی سعی دارند آنها را به اقرار در مورد کارهای ناکرده وادار سازند و برای آنها پرونده سازی کنند.

شکنجه شدید جسمی و روحی فعالین آذربایجانی

رامین صادقی اصل، از فعالین مدنی آذربایجانی در اردبیل که روز ۱۷ بهمن ۸۷ ( ۵ فوریه ۲۰۰۹ ) در خانه پدریش بازداشت شده بود همچنان دربازداشت به سر می برد. به گفته منابع موثق، وی تحت شکنجه شدید جسمی و روحی قرار دارد.

بازجویان، رامین و برادرش محمد صادقی را به مدت چند روز از یک پا آویزان کرده و با دستگاهی به نام چرخ و فلک شکنجه کرده اند. نگهداری متهم در سلول انفرادی، دادن شوک الکتریکی به نقاط حساس بدن، ضرب و شتم شدید، زدن شلاق با استفاده از کابل، بی خوابی دادن و توهين و تحقير» از جمله دیگر روش هايی بوده که بازجویان به منظور اخذ اعترافات دروغین از این افراد به کار برده اند.

به گفته یک شاهد عینی، برادران صادقی زیر این شکنجه های شدید جسمی و روحی مجبور به دادن اعترافات دروغین مبنی بر انجام کارهای ناکرده شده اند. در این اعترافات، آنان عنوان کرده اند که "به همراه سه تن دیگر از فعالین آذربایجانی در مغان از رود آراز( ارس - رود مرزی بین ایران و جمهوری آذربایجان) گذشته و با عوامل خارجی در آنسوی مرز ارتباطات نزدیکی داشته اند و رهنمودهای لازم را برای پخش سی دی و اعلامیه و در کل پیشبرد حرکت آذربایجان از آنها دریافت کرده اند". همچنین آنها مجبور شده اند تا بر علیه دیگر فعالین آذربایجانی از جمله "عباس لسانی" و همسر وی نیز اعترافات دروغین بدهند.

محمد صادقی، ۲۴ اسفند ۱۳۸۷ (۱۴ مارس ۲۰۰۹ ) پس از تحمل ۱۷ روز بازداشت موقت به قید وثیقه ۳۰ میلیون تومانی از زندان آزاد شده است. پیشتر نیز ابراهیم صادقی، برادر کوچکتر نامبردگان پس از تحمل دو هفته بازداشت از زندان آزاد شده بود. رامین و دو برادر دیگرش در مدت بازداشت از حق داشتن وکیل و ملاقات با خانواده محروم بوده اند.

مسئولین به خانواده صادقی گفته بودند که رامین صادقی پس از اتمام مرحله تحقیقات و بازپرسی در ایام قبل از عید نوروز آزاد خواهد شد. اما زمانی که وی به منظور پاسخگویی در مقابل سوالات دادیار پرونده، در دادسرای اردبیل حاضر شده، صحت اعترافات موجود در پرونده در زمان بازپرسی را رد نموده است. بدنبال این امر و پس از عنوان شدن موضوع شکنجه جسمی در دادگاه، قاضی پرونده وی داستور داده است که نامبرده را دوباره به اداره اطلاعات اردبیل بازگردانند.

لازم به ذکر است پیش از این نیز رامین صادقی در جریان مناسبتهای مختلف از جمله روز جهانی زبان مادری ۲ اسفند ۸۵ (۲۱ فوریه ۲۰۰۷ ) دستگیر و پس از یکماه بازداشت موقت به قید وثیقه از زندان آزاد شده بود. سازمان عفو بین الملل همزمان با بازداشت این فعال آذربایجانی با انتشار بیانیه ای او را زندانی عقیده نامیده و خواهان آزادی وی شده بود.

صدور احکام زندان

شعبه یک دادگاه انقلاب رشت به ریاست قاضی مصطفوی نیا طی حکمی ودود اسدی، فعال حقوق بشر آذربایجانی و حسین رحیمی، دانشجوی رشته ساختمان دانشگاه رشت را به ترتیب به تحمل یک سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم کرد.

آخرین جلسه رسیدگی به پرونده نامبردگان ۱۰ اسفند ۸۷ ( ۲۸ فوریه ۲۰۰۹ ) برگزار شد. این دادگاه به صورت غیر علنی و بدون حضور وکیل مدافع برگزار شده است. اتهام این افراد تبلیغ علیه نظام و قومیت گرائی است.

اسدی و رحیمی اوایل مرداد سالجاری توسط ماموران امنیتی رشت بازداشت و پس از تحمل بیش از یکماه بازداشت موقت در بازداشتگاه اداره اطلاعات رشت به قید وثیقه از زندان آزاد شده بودند. آنها تقریبا تمام مدت بازداشت را در سلول انفرادی وزارت اطلاعات رشت بدون اجازه تماس با وکیل و خانواده تحت فشارهای جسمی و روحی قرار داشتند.

فرانت لاین (سازمان بين المللي براي حفاظت از مدافعان حقوق بشر) در روز ۱۸مرداد ۸۷ ( ۸ اوت ۲۰۰۸ ) با صدور بیانیه ای بازداشت ودود اسدی را محکوم و خواهان آزادی وی شده بود.

ودود اسدی فارغ التحصیل رشته زمین شناسی دانشگاه آزاد رشت است. وی دبیر سابق انجمن اسلامی دانشگاه آزاد اردبیل و مدیر مسئول نشریه دانشجویی توقیف شده" سحر" بوده است. اسدی پیش از این نیز درجریان تظاهرات اعتراض آمیز خرداد ۱۳۸۵(می ۲۰۰۶ ) شهرهای آذربایجان در اردبیل بازداشت گردیده بود که پس از تحمل بیش از ۴۰ روز حبس به صورت موقت از زندان آزاد شد.

در موردی دیگر در تبریز دادگاه تجدید نظر استان آذربایجانشرقی ایرج حسنی از فعالین آذربایجانی در این شهر را به تحمل دو سال حبس تعزیری محکوم کرد. پیش از این نیز شعبه ۱۱۰ دادگاه جزائی تبریز به ریاست قاضی پورقربان این فعال آذربایجانی را به تحمل چهار ماه حبس تعزیری و تحمل سی ضربه شلاق محکوم نموده بود. اتهام وی اخلال در نظم و آرامش عمومی از طریق شرکت در تجمع غیر قانونی عنوان شده است. گفتنی است که حکم دوسال حبس برای وی از طرف دادگاه تجدید نظر به صورت غیابی صادرشده است.

ایرج حسنی در دومین سالگرد تظاهرات عتراض آمیز خرداد ۱۳۸۵ آذربایجان در تبریز بازداشت شده و پس از مدتی به قید وثیقه از زندان آزاد گشته بود.

همچنین در مشگین شهر دادگاه انقلاب اسلامی این شهر، بیت الله برزگر از مدافعین هویت آذربایجانی را به پنج ماه حبس تعلیقی محکوم کرده است. جلسه رسیدگی به پرونده نامبرده به صورت غیر علنی و بدون حضور وکیل مدافع برگزار شده و اتهام او تبلیغ علیه نظام و قومیت گرائی از طریق پخش اعلامیه و سی دی عنوان گردیده است.

احضار دانش آموز شانزده ساله آذربایجانی به دادگاه

شعبه یک دادگاه انقلاب شهرستان اهر به ریاست قاضی مونس خواه، ابراهیم نوری دانش آموز شانزده ساله آذربایجانی را به دادگاه احضار نمود.

بر اساس این احضاریه این دانش آموز هویت طلب می بایست روز ۵ فروردین ۱۳۸۸( ۲۵ مارس ۲۰۰۹ ) مصادف با اولین روز اداری پس از تعطیلات نوروز خود را به دادگاه انقلاب اهر معرفی می نمود که پس از مراجعه وی به دادگاه، قاضی از او خواسته تا روز پانزده فروردین( ۴ آوریل ۲۰۰۹ ) در دادگاه حضور یابد.

نوری در جریان اولین سالگرد تظاهرات اعتراض آمیز خرداد ۱۳۸۵آذربایجان در شهر اهر بازداشت شده بود.

پیشتر فروردین سال گذشته نامبرده به دلیل فعالیت های هویت طلبانه از طرف مدیر مدرسه محل تحصیل اش به مدت ۳ روز از مدرسه اخراج گردیده بود.

ممانعت از تحصیل فعالین دانشجویی آذربایجانی

فعالین دانشجویی آذربایجانی در سالهای اخیر با تضییقات فراوانی روبرو بوده اند. آنها به دلیل فعالیت هایشان از طرف مسئولین دانشگاهها به کمیته های انضباطی احضار و با احکام تعلیق از تحصیل روبرو می شوند. مسئولین وزارت علوم نیز مانع از ادامه تحصیل دانشجویان ستاره دار در مقاطع عالی در صورت کسب حد نساب علمی می شوند.

در این راستا دیوان عدالت اداری و کمسیون اصل نود مجلس شکایت و اعتراض قادر کیانی فعال آذربایجانی و دانشجوی ستاره دار دانشگاه تهران را رد نمود. کیانی در جریان کنکور ۸۶ از تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد محروم شده بود.وی از رتبه های تک رقمی کنکور در رشته روابط بین الملل بود که در جریان اعلام نتایج کنکور کارشناسی ارشد٬ سازمان سنجش ازصدور کارنامه اولیه برای وی امتناع نموده است. پس از مراجعات مکرر کیانی به هسته گزینش ٬ مسئولین وزارت علوم به وی اعلام کرده اند که او به خاطر فعالیتهای هویت طلبانه ستاره دار است.

پیش از این نیز چندین تن دیگر از دانشجویان هویت طلب ترک در دانشگاه تبریز به اسامی امین امامی، ناهید بابازاده، صمد پاشایی ونادر مهد قره باغ ازادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد محروم شده بودند.

تغییر اسامی ترکی اماکن

از شهرهای مختلف آذربایجان خبر می رسد که ماموران اداره اماکن این شهرها با مراجعه به مغازه هایی که دارای اسامی ترکی هستند صاحبان آنان را در رابطه با نام غیر فارسی مغازه شدیدا تحت فشار قرار داده اند. ماموران در بعضی از این شهرها ضمن پلمپ فوری اماکن دارای نام ترکی، پروانه کسب بازاریان را نیز باطل می کنند. این در حالی صورت می گیرد که سال گذشته «مصطفی پور محمدی»، وزیر وقت کشور در جواب سوال نمایندگان آذربایجان در خصوص بخشنامه تعویض نامهای ترکی به فارسی٬ خبر از لغو این مصوبه داده بود.

در همین رابطه شورای تامین استان اردبیل طی مصوبه ای دستور تغییر نام مغازه عباس لسانی را صادر نموده است. طبق این مصوبه لسانی باید نام ترکی مغازه اش را تغییر دهد. ماموران اداره اماکن نیروی انتظامی اردبیل روز ۲۹ اسفند ۸۷ ( ۱۹ مارس ۲۰۰۹ ) با مراجعه به مغازه لسانی این مصوبه را به رویت وی رساندند و دستور تغییر نام مغازه وی را به صورت شفاهی به وی ابلاغ نمودند. آنها تهدید کرده اند که در صورت عدم تغییر نام مغازه(چنلی بئل) تا مهلت مقرر این مغازه را پلمپ خواهند نمود. مغازه لسانی «چنلی بئل» نام دارد که نام قلعه کور اوغلی (قهرمان تاریخی آذربایجانیها) است.

گفتنی است عباس لساني از فعالین سرشناس آذربایجانی،پیش از این در ۸ آبان ۱۳۸۷( ۲۹ اکتبر ۲۰۰۸ ) پس از تحمل سي ماه حبس ناشي از دو مجازات پي در پي از زندان يزد آزاد گرديده بود.

در موردی دیگر مامورین اداره اماکن نقده (سولدوز) پیرایش «گؤزللیک سالونو» به مدیریت افشین پوینده را بدلیل داشتن نام ترکی پلمپ کرده و اقدام به لغو پروانه کسب این پیرایشی نموده اند.

فشار بر هنرمندان آذربایجانی

آموزشگاه موسیقی "آذربایجان" به مدیریت استاد حسن دمیرچی، هنرمند مشهور تبریزی روز ۲۱ اسفند ۸۷ ( ۱۱مارس ۲۰۰۹ ) پلمپ شد. پلمپ این آموزشگاه در حالی صورت می گیرد که پیش از این نیز بارها با تهدید مبنی بر توقف فعالیت ها از سوی اداره اماکن نیروی انتظامی استان آذربایجان شرقی و اداره اطلاعات تبریز مواجه شده و برای چندین ماه پلمپ شده بود.

در جریان تظاهرات اعتراض آمیز ۱خرداد ۱۳۸۵( ۲۲ می ۲۰۰۶ ) شهرهای آذربایجان حسن دمیرچی مدیر این آموزشگاه بازداشت و بعدها از طرف دادگاه انقلاب به یکسال حبس تعزیری محکوم شد. به دنبال دستگیری و صدور حکم برای حسن دمیرچی ماموران اداره اماکن، این آموزشگاه را پلمپ نمودند. پس از آزادی حسن دمیرچی از زندان و پیگیری های صورت گرفته دیوان عدالت اداری حکم بازگشایی این آموزشگاه را صادر نمود.

آموزشگاه موسیقی آذربایجان، با ۱۲ معلم موسیقی و ۱۸۰ هنرآموز یکی از مراکز آموزش موسیقی و آواز ترکی آذربایجانی در تبریز است که در سالهای اخیر کنسرتهای مختلفی در شهرها و دانشگاههای آذربایجان و چندین کشور خارجی برگزار نموده است.

توقیف نشریات دانشجویی

نشریه دانشجویی ترکی فارسی یاغیش به مدیر مسئولی امیر قهرمانی پیش از انتشار اولین شماره ٬ توسط شورای فرهنگی دانشگاه آزاد ارومیه توقیف شد. به گفته مدیر مسئول این نشریه دانشجویی٬ شورای فرهنگی دانشگاه آزاد ارومیه با استناد به اینکه نشریه ای به همین نام در دانشگاه ملی ارومیه وجود داشته که به اتهام فعالیتهای پان ترکیستی توقیف شده است حکم به توقیف این نشریه داد.

توقیف نشریه فوق پس از آن روی داد که مدیر مسئول نشریه اولین شماره این نشریه را جهت روئیت مطالب مندرج در آن به امور فرهنگی دانشگاه تحویل داد.

فعالان دانشحویی معتقدند در سالهای اخیر روندی فرا قانونی در دانشگاههای ایران حاکم گشته است. بطوریکه مدیران مسئول نشریات دانشجویی موظفند نشریه خود را پیش از انتشار به تصویب مقامات برسانند. این در حالی است که آئین نامه هیات ناظر بر نشریات دانشگاهی به صراحت بیان داشته است که هیچ مقام دولتی و غیر دولتی حق ندارد برای چاپ مطلب یا مقاله ای در نشریات دانشجویی درصدد اعمال فشار برآید یا به سانسور وکنترل محتوای این نشریات مبادرت ورزد .

توقیف نشریه دانشجویی یاغیش در حالی صورت می گیرد که در طی ماههای اخیر نشریات دانشجویی ترکی - فارسی اولوس ، نسیم ، آراز ، اؤزلوک ، اویانیش ، ستارخان ، کیملیک ، یولداش ، یاغیش ، آیدین گله جک، قیبچاق ، گونش ، یارپاق ، تلنگر ، چنلی بئل ، یاشیل یول ، آنا یورد ، سحر ، آچیق سوز ، سایان ٬ بولود ٬ خلج و ایشیل آی نیز به دستور مقامات دانشگاههای ایران توقیف یا لغو امتیاز شده اند.