یکشنبه ۲۲ دی ۱٣٨۷ - ۱۱ ژانويه ۲۰۰۹
ایراندا قادین‌لار اقتیدارین بوتون باسقی‌لارینا باخمایاراق برابرلیک مجادله لرینی سوردورور. شهناز غلامی ده بو مجادله ایچینده. ایراندا یایغین اولان وئب بلاگ اوزریندن قازئته جی‌لیک ایشینی دوام ائدیر. قادین سورون‌لارینین یانی سیرا کیم‌لیک مجادله سی ده وئریر. ایران آذری تورک لری‌نین یاشادیغی انگللمه لری، جینایت لری یازیر و حئساب سورور...غلامی ایندی ندن‌سیز و سورغوسوز حبسده. تورکیه ده کی ایرانلی لار اونون سربست بوراخیلماسینی ایستیر.
برات گونچیکان
چیغلیک، قارانلیق و شئهناز
شئهناز غلامی، کیلومئترلرجه اوزاقدا گنچ بیر قادینین اوزونو قورتارماق ایچین نئجه چیرپیندیغینی گؤرمور. ایحتیمال، دونیانین بیر یئرلرینده اؤزگور بوراخیلماسی ایچین چابالایان‌لار، اؤزه للیکله ده قادین‌لار اولدوغونو بیلیر، آما اونلار کیم، تانیمیر. غلامی ایران آذری سی، قیرخ بئش یاشیندا بیر قازئته جی. قادیندان چوخ دا قادین سورون‌لاری و حاق‌لاری اوزئرینه یازیر، آذری لرین ایراندا یاشادیغی وارلیق و کیم‌لیک سورون‌لاری دا قونولاری آراسیندا. بو دا اونو سیخ سیخ ایران پولیسی قارشی قارشییا گتیریر. ایندی یئنه جزا ائوینده، آچلیق قرئوینده و وکیلینین ایران آذربایجانی سیاسی محبوس‌لارینی ساوونما بیرلیینه بیلدیردیینه گؤره دورومو چوخ دا ایچ آچیجی دئییل.
بو رئپورتاژ، شهنازین یوخاریداکی دورومونو آنلاتان و دستک ایسته ین بیر مایل دن دوغدو. مایل یوللایان اوزونو تورکیه ده یاشایان، اون سکیز یاشینداکی ایران آذربایجانلی سی‌اولاراق تانیتیردی. آیریجا ایران آذربایجانی سیاسی محبوس‌لارینی ساوونما بیرلیگی اویه سیدی. آدینی دا یازمیشدی. آنجاق قونو رؤپورتاژ ائتمه یه گلینجه تک بیر طلبی اولدو، گیزلیلیک. نه ایسمی اولاجاقدی، نه شکلی. دوغرودور،اوز اوزه گؤروشه بیلیردیک، آما گیزلیلیینه صداقت سؤزویله. بوتون گیزلی سرویس لر کیمی ایران گیزلی سرویسی‌‌نین قول‌لارینین دا هارایا قدر اوزانابیله جه یینی کسدیرمدییم ایچین سؤز وئردیم. سونرا آنلاشیلدی کی اونون بو طلبی‌نین آلتیندا گیزلی سرویسدن چوخ عایله سیندن دویدوغو تدیرگین‌لیک ساخلی. عایله سی، اویرتمن باباسی و ائو قادینی آنا سی اونون آدینا گیزلی سرویستدن دویدوقلاری خورخویلا اطرافیندا بیر قالخان اؤرور. او بو قالخانی دلیر آما گیزلی ساخلی...اونلارین اوزولمه سینی، داها گرچه یی قورخماسینی هیچ ایسته میر...قورخو ائله سینه درین کی بوگون بیر چوخ عایله ایران کونسولوسلوغونا گئتمک ایسته میر، صرف بو اوزدن سیرا‌دان بیر ایشلم بئله سورکلی ائرتئله نیر.
تهران‌دان تورکیه گلدیکلرینده بئش یاشیندایمیش. یولجولوق ندنی عراق-ایران ساواشی سونراسی یاشانان سیاسی و اکونومیک سیخینتی‌لار و باسقی. سیاسی یاپی دئرکن،عایله سی‌نین سیاستله بیر ایلگی‌سی یوخ، اونلارین تهرانداکی چوغو آذربایجانلی کیمی "آسیمیلاسیون"آ اوغرادیق‌لارینی دوشونور. باباسینین عایله سی چوغو آذری کیمی سویئت دئوریمیندن سونرا باکودن تبریزه کؤچ ائتمیش، شاه دؤنمینده ده تبریزدن تهرانا گئدیلمیش. دئوریمدن سونرا کؤچنلرین ساییسی آرتمیش، آذری جمعیتی هاردایسا تهران جمعیتینین یاریسییلا اوزونو ائشیتلمیش. آنجاق چوغو اونون تانیمییلا "فارسیزیه" اولموش، یانی فارسلاشمیش. ایراندا "تورک- خر/ ائشک-آذری" جوکلاری چوخ یایغین اولماسینین ندنیده بو."سانکی اوستلریندن آذری اولمانین یوکونو آتماق ایسترمیش کیمیلر" دئییر. بیر ده سینیرلا بؤلونن شهرلر وار، جولفانین، آستارانین یاریسی، هم ایراندا هم ده آذربایجاندا توپراغی وار. آرادا آراز چایی سینیر اولموش، آراز دا آیریلیغین سئمبولو اولاراق آذربایجان شعرینه سیزمیش...باباسی اوزون ایل‌لر اینگیلتئرده یاشامیش، ساده جه ائولنمک ایچین اولکه سینه دؤنموش. ائولنیپ اوشاغی اولدوقدان سونرا دا بو دفعه تورکیه دوغرو یولا چیخمیش. او دبیرستانی بیتیرمیش، اونیوئرسیتئیه حاضیرلانیر، اولوسلارآراسی ایلیشکیلر اوخوماق ایستیر.
ایکی اوچ ایلده بیر دفعه ایرانا گئدیر، هاردایسا بوتون قوهوملاری تبریز و تهراندا. اونا قالسا داها سیخ گئدجکلر آما اولمور. قوهوملاری دا چوخ سیخ گلیمیر، بیراز گونده لیک حیاتین چتینلیکلری، ان چوخ دا پاراسیزلیق اوزوندن...اؤنوموزدکی آی خالاسی‌نین گله جه ینی اومور...
شئهناز، توتوقلو بیر قازئته جی...
شئهناز غلامی ایرانلی بیر قازئتئجی. کیملیی‌نین ایکی پارچاسی ایران یؤنئتیمی ایله اونو قارشی قارشییا گئتیریر، قادین‌لیغی و آذری لییی. ایکی‌سی ایچین ده ساواش وئرن غلامی ایندی جزا ائوینده. سوچو هله بللی دئییل، ایحتیمال میللی گوونلیک علیهینه چالیشماقدان یارغیلاناجاق...ایرانلی قادین‌لار دونیانین دیک قاتینی غلامیه چکمیه چالیشیر...
-ایرانلا باغینیزی بو قدر دیری توتان نه؟
اورا‌دان هیچ قوپامام،بو مومکون دئییل. گئرچی اورادا قوهوملاریم منه "تورکیه لی" گؤزویله باخیرلار آما ایران سیاستینه دایر بیلگیم اولدوغونو، اولای‌لاری تعقیب ائتتدیییمی گؤرونجه شاشیریرلار. طبیعی تورکیه دکی مسئله لری ده تعقیب ائدیرم آما ایران آذربایجانلی‌سی گؤزویله...
-او گؤزله تورکیه نئجه گؤرونور؟
ان سون خاطیرلادیغیم، تئلویزیوندا خمینی سئویرم دئین ایکی قیز. سؤزلری منی چوخ آجیتمیشدی. سونرا دا آرخاداش‌لاریم منه خمینی کیم، نه ائتدی، دئیه سورموشدولار. من ده خمینی دیشاریدان ایران دئوریمینی نئجه یؤن وئردیینی، بو دئوریمین سونرا نئجه خیال قیریخ‌لیغینا دؤنوشدویونو آنلاتتیم، الیمدن گلدیینیجه...ایرانین یاخین تاریخی قارانلیق و آجی وئریجی اولای‌لارلا دولو، بلکه تورکیه نین تاریخیندن داها آجی وئریجی.
تورکیه تاریخی دئییلینجه آغلینا گلئن ۶۸ اولای‌لاری، دنیز گزمیش و آرخاداش‌لارینین اعدام‌لاری، جزا ائولری، ایشکنجه لر...تورکلرین بو تاریخی گؤره مه دیک لرینی دوشونور آما اونا گؤره یئنه ده ایراندا بو شیددتین داها چوخو یاشاندی، یاشانیر.
تورکیه ده آجی دا اولسا گولومسنن دوروم‌لار دا یوک دئییل، طبیعی بو دوروم‌لار دا ایرانلا ایلگیلی.
-احمدی نژادین سون تورکیه زیارتینده، تورکیه‌لی حیران‌لارینی گؤروب اوزولموشدوم گئرچکتدن. ائله بیل بیز آذری لر تورکیه چوخ آنلام یوکلویوروک، چوخ بوبوک اینتیظاریمیز وار...ساواشدا هر ائودن بیر جنازه چیخدی دییرلر یا دا دئوریمده. ندن تورکیه ایران اولمایاجاق شعارلاری آتیلیر؟ اوزومو بیلدیم بیله‌لی هر زامان بون‌لاری اؤیرنمیه چالیشدیم، تئلویزیون‌لاردان، قازئته لردن. بون‌لار ایرانلی بیر گنچ قیز ایچین اوزاق قالینامایاجاق موضولار...
فارسچا، تورکچه،اینگیلیزجه، بیر ده آذربایجان تورکچه سی بیلیر. عایله سی فارسچادا ایشلندییی شکلی ایله عرب الیفاباسینی ده اویرنمیش.
-اوزونوزو ان یاخشی هانسی دیلده ایفاده ائده بیلیرسینیز؟
-کسینلیکله تورکچه.
موضوع دیله گلینجه، تئلویزیونا دا اشارت ائدیلیر. سون گونلرین قونولارین‌دان تورک سریاللارینین عرب اولکه لرینده ایزلنمه سی نین، ایراندا چوخ داها یایغین اولدوغونو سؤیلور، اوسته‌لیک یاساق اولماسینا باخمایاراق. فارس‌لار تورکیه تورکچه سینی آنلایامیر، بو اوزدن ایزله ییجی‌نین چوخو آذری. فارس‌لار سریال و فیلملری ایزلرکن آذری لر ان قویو سیاسی تارتیشما پروقرام‌لارینی بئله قاچیرمیر. بو سایه ده احمدی نژادین تورکیه زیارئتینده ننه سی "بو تورکیه لی لر نیه بئیله ائله دیلرر، بیزیمکیلردن بترلر" دئییر.
-آحمدی نژادا مثبت باخان‌لار ساده جه تورکیه دئییل، آوروپا سولوندا بئله آنتی ائمپریالیست بیر تاوری اولدوغونو دوشونرک ساواشلارینین بیر پارچاسی گؤرنلر وار. سیزجه ندن؟
-حاقلیسینیز، منیم ده بیلدییم قدرایله آوروپا سولجولارییلا دا آراسی یاخشی، آما تورکیه فرقلی. تورکیه بیزیم قومشوموز، بیزیم یاشادیغیمیز آجی‌لارا آوروپا‌لی‌لاردان داها یاخین‌دان شاهید اولموش بیر اولکه. یئنه ده سانیریم تورکیه آوروپاداکیندن چوخ داها سئویلیر.
-تک ندن دین می؟
-خیر، سانمیرام. ایکی اولکه آراسیندا دینی آچیدان بویوک فرقلر وار. آنتی ائمپریالیست گؤرونمه سی اولابیلر. گؤرونمه سی دئیرم، چونکو ایراندا خلق بونا دا اینانمیر. اورتادا بیر دانیشیقلی دؤووش وار، آلتیندا نه یاتتیغینی بیلمم مومکون دئییل، آما ساده جه هرشئیین گؤروندوغو قدرآچیق اولمادیغینی آنلاتمایا چالیشیرام. ایراندا چوغونلوق آحمدی نژادین غزه ده و عراقدا اؤلن معصوم و مسلمان سیویللری گؤروندویو قدر اومورسامادیغینی دوشونویور. ۱۹ - ۲۰ یاشلارینداکی ایرانلی آذری گنچلری نئجه غزه لی اینسان‌لار ایچین اوزوله بیلر؟ ویجدان هر یئرده ویجدان، شفقت هرکسی شفقت، ائله دئییل می؟
-بیرآز اؤنجه، تورکیه بیزیم قومشوموز دئدینیز، اویسا اوزونوزو ان یاخشی ایفاده ائتتیینیز دیل تورکچه. ایکی اولکه آراسیندا بیلینچ و کیم‌لیک یاریلماسی یاشادیغینیزی حیس ائدیر سیز می؟
-خیر، تام ترسینه چوخ بویوک بیر زنگین‌لیک حیس ائدیرم. چونکو ایکی اولکه نین کولتورونو، توپلوم یاپی‌سینی، سیاستینی قارشیلاشدیرما ایمکانیم اولور. بو چوخ بویوک بیر ایمکان، اینسان بیرچوخ شئیی داها یاخشی گؤرور.
تورکیه ده کی ایران‌لی‌لارلا چوخ گؤروشمور، او دا عایله سی ده. بونون ندنی ایکی طرفین باشدان آشاغی بیربیریندن فرقلی اولابیلمه سی. تورکیه ده کی لرین چوغو شاه یانلی‌سی، آذری لری لراونلارا آنتی‌پاتیله یاخلاشیر. بو فرقی یارادان دا ایرانین "چوخ طبقه لی" بیر اولکه اولماسی."تورکیه ده ده وار بو آما ایراندا داها یوکسک. البته اورتاق نکته لر ده واردیر آما یئترلیلر می؟ خیر،اصلا!"
چوخ جسور بیر قادین...
اونونلا منی بیر آرایا گتیرن شهنازغلامی ایله بیر قوهوملوغو یوخ، ایلگی‌سی ایران آذربایجانی سیاسی محبوس‌لارینی ساوونما بیرلیی ( آداپ) اویه لیندن قایناقلانیر. آما چیرپینما‌لاری گؤستریر کی بو قوهوملوقدان چوخ داها گوچلو و سیخ بیر باغ. غلامی نین وکیلی سون ائتدییی دانیشیقدا اوموتسوزلوغا سوروکلنسه ده وازکئچمیر. شهنازین آچلیق قرئوی ائله مه سی نی، بوراخماسینی یاخین‌دان ایزلیر، ساغلیق یاردیمینین اولمادیغینی، سویوق هاوالاردا چتو وئریلمه دییینی..."ان پیسی" دئییر "دورومونون بئلیرسیز توتولماسی، بو روحی بیر ایشکئنجه کیمی. "اوسته‌لیک نه ایله سوچلاندیغی دا بیلینمیر، ایحتیمال شهناز دا بیلمیر...
-نه اولابیلر آخی؟
-میللی گوونلیک علیهینه چالیشماق. ایراندا بوتون سیاسی لره و دوشونجه سینی دیللریندیلنلر همن دینی ،آللاها یا دا دینی لیدره حقارت" سوچلاماسی ایله قارشیلاشیر.
-ان راحات،ان اوجوز، ان بیلدیک یول یعنی...
-بلی.
شئهناز غلامی کیم؟ "چوخ جسور بیر قادین" دییه یانیتلامایا باشلیر، "او قدر جسور کی بو اوزدن ایندیه قدر ایکی دفعه حبیس یاتتی." شهنازین ایلک حپسه گیردیی تاریخ، دئوریمدن همن سونراسی، مینلرجه اینسانین بیر چیرپیدا توپلانیپ حپس ائدیلدیی سیرا‌لاردا او دا اوزونو جزاائوینده گوردو.
-ایکینجی‌سی؟
-۲۰۰۷ده، بیر ایل اؤنجه پروتئستو گؤستریلری‌نین ایل دؤنومونده، دئولتین گؤستریلری شیددت ایشله درک باسدیرماسینی تنقید ائتمه سی، بو اوزدن آلتی آی توتوقلاندی آما سربست قالدیقدان سونرا دا چالیشما‌لارینا هیچ آرا وئرمدی.
-هانی قازئتئده یازییردی؟
-قازئتئده یازمیر، چونکو بوتون قازئته لر دوولت کنترولوندا. غلامی، ایراندا یایغین اولان بیر وئب بلاگ یازارییدی، آذر وومن ده یازیردی.
آنلاتتیقلارینا گؤره، ایراندا وئب بلاگ‌لار تورکیه ده کی کیمی سیاستدن آرینمیش، شخصی گؤستری آلان‌لاری دئییل. اؤزگور قازئته جیلیین زمینی اولاراق گؤرولور. ایران حوکومتی ده قییاسییا بیر بلاگ ساواشی یوروتور، یاغلاییر، یازارلارینی دا جزالاندیریر. "ائشیت‌لیک ایچین ۱میلیون ایمضا آدلی سیته پئش پئشه یئدی سئکیز دفعه سانسورلندی" دئییر.
شهناز بیر دفعه ائولنمیش، حیات یولداشی اؤلونجه قیزی آینازی تک باشینا بویوتموش. او ایندی دوققوز یاشیندا و ننه سی ایله قالیر. گئجه لری یوخولارینی آناسی ایله بلغلی گوردویو قراباسانلار بولور. ننه سی ایسه اوزونه باخامایاجاق قدر یاشلی و خسته. قیزینین بئله ساده جه آدینی حاطیرلیر. شهنازین ایکی ده قارداشی وار، آما ایکی‌سی ده قورخور، شهنازا دا وکیلینه ده یا خینلاشمیرلار. "یعنی شهناز حانیم، بیرآز کیمسه سیز بیری" دئییر.
-شئهناز هانسی موضوعلاردا یازیر؟
-داها چوخ قادین حاق‌لاری موضوعسوندا یازیر، بوشانماقدا حقوقی زورلوق چکن، اوشاقلاریندان آیری قالان یا دا اویوشدوروجو باغیملی‌سی، سکس ایشچیلییی ائدن قادین‌لار...نه یازیق کی بو قادین‌لارین ساییسی ایراندا گئده رک آرتیر...
-آذربایجانلی‌لارین سورون‌لاری؟...
-بو موضوعدا دا چوخ دویارلی. کئچن آیلاردا آنادیلده ائیتیم حاقییلا ایلگی لی چالیشدیغی ایچین توتوقلانان، سونرا دا ایشکنجه ائدیلمیش جسدی تبریز گؤلونه آتیلان ۲۶یاشینداکی بیر گنج ایله ایلگیلی رؤپورتاژ وئرمیشدی آوروپا باسینینا. سون یازیسیندا ایسه موخالیف لیگی ایله بیلینن ،۲۴ ائکیم ده شبهه لی بیر ترافیک قضاسیندا اؤله ن آذربایجانلی مهندس غلامرضا امانی حاققیندا یازمیشدی. بو اولایین آیدینلاتیلماسینی ایسته میشدی. توتوقلانماسینین ندنینین ده بو اولدوغو سانیلیر.
ایلک دفعه جینایته تانیق اولدوم!
شهنازغلامی نین آلمانیا‌دان یایینلانان رادیو برابری ۲ حاضیران ۲۰۰۸ ناریحینده" آرابا قضاسیندا اؤلدورولن ۲۱ یاشیداکی قادیر صدیقی له ایلگیلی سویله دیک لریندن بیر بؤلوم: "گوونلیک گؤرولیلری، سمند مارکا‌لی (ایران امنیت گوچلرینین ایشله تدیگی آرابا مارکاسی) آرابایلا شیدتلی چارپماسی سونجو اوچ آرخاداشیمیز موتوردان دوشدو، قادیر صدیقی باشینین بتونا چارپماسی سونوجو اولای آنیندا اؤلدو. بیر آرخاداشیمیز ایسه ایندی خسته خانادا، کومادا و فلچ ریسکی وار. نه عایله سینه، نه ده قازئته جی اولاراق بیزیم یانینا گیرمه میزه ایجازه وئریلدی.
بو اوچ کیشی نین عایله لریله گؤروشدوک. قادیر صدیقی نین آنا سی و قارداشی دوغال اولاراق چوخ اوزگوندو. آنا سی بیزه ۲۱ ایل بویونجا بویوتدویو، گله جه ینی گورمک ایسته دیی اوغلونو توپلومسال و سیاسی گوونسیزلیکلردن دولایی ایتیردیینی سؤیله دی. قادیر صدیقی بیر آکتیویستی و بیزیمله عینی محله ده یاشیردی، یاخین دوست‌لاریمیزداندی. سونوجدا بو، هامیمیز ایچین دایانیلماز و تحمل ائدیلمه ز بیر حادیثه. آیریجا من حیاتیمدا ایلک دفعه بیر جینایته بئله تانیق اولدوم. او جاده، صدیقی نین اؤلدورولمه بیچیمی، یئردکی قان‌لاری، اینسان‌لارین توپلانماسی...اینانین او گوندن سونرا پسیکولوژیک اولاراق راحاتسیزلاندیم. دون یئنیدن صدیقی نین ائوینه گئتدیم، آنا سی اونجه دن بیر سکته قلبی کئچیرمیشدی، اوغلونون آجی‌سینا دایاناماییب بیر دفهع داها کئچیردی. قیز قارداشی اوزونتودن باییلدی...یعنی نئجه اولور، اینسان داش دئییل، روبوت دئییل، بو اینانیلماز، چوخ اوزوجو..."
جمهوریت پازار ائکی (جومهوریت درگی) ۱۱ اوجاک ۲۰۰۹ پازار
ایراندا قادین‌لار اقتیدارین بوتون باسقی‌لارینا باخمایاراق برابرلیک مجادله لرینی سوردورور. شهناز غلامی ده بو مجادله ایچینده. ایراندا یایغین اولان وئب بلاگ اوزریندن قازئته جی‌لیک ایشینی دوام ائدیر. قادین سورون‌لارینین یانی سیرا کیم‌لیک مجادله سی ده وئریر. ایران آذری تورک لری‌نین یاشادیغی انگللمه لری، جینایت لری یازیر و حئساب سورور...غلامی ایندی ندن‌سیز و سورغوسوز حبسده. تورکیه ده کی ایرانلی لار اونون سربست بوراخیلماسینی ایستیر.برات گونچیکان
چیغلیک، قارانلیق و شئهناز
شئهناز غلامی، کیلومئترلرجه اوزاقدا گنچ بیر قادینین اوزونو قورتارماق ایچین نئجه چیرپیندیغینی گؤرمور. ایحتیمال، دونیانین بیر یئرلرینده اؤزگور بوراخیلماسی ایچین چابالایان‌لار، اؤزه للیکله ده قادین‌لار اولدوغونو بیلیر، آما اونلار کیم، تانیمیر. غلامی ایران آذری سی، قیرخ بئش یاشیندا بیر قازئته جی. قادیندان چوخ دا قادین سورون‌لاری و حاق‌لاری اوزئرینه یازیر، آذری لرین ایراندا یاشادیغی وارلیق و کیم‌لیک سورون‌لاری دا قونولاری آراسیندا. بو دا اونو سیخ سیخ ایران پولیسی قارشی قارشییا گتیریر. ایندی یئنه جزا ائوینده، آچلیق قرئوینده و وکیلینین ایران آذربایجانی سیاسی محبوس‌لارینی ساوونما بیرلیینه بیلدیردیینه گؤره دورومو چوخ دا ایچ آچیجی دئییل.
بو رئپورتاژ، شهنازین یوخاریداکی دورومونو آنلاتان و دستک ایسته ین بیر مایل دن دوغدو. مایل یوللایان اوزونو تورکیه ده یاشایان، اون سکیز یاشینداکی ایران آذربایجانلی سی‌اولاراق تانیتیردی. آیریجا ایران آذربایجانی سیاسی محبوس‌لارینی ساوونما بیرلیگی اویه سیدی. آدینی دا یازمیشدی. آنجاق قونو رؤپورتاژ ائتمه یه گلینجه تک بیر طلبی اولدو، گیزلیلیک. نه ایسمی اولاجاقدی، نه شکلی. دوغرودور،اوز اوزه گؤروشه بیلیردیک، آما گیزلیلیینه صداقت سؤزویله. بوتون گیزلی سرویس لر کیمی ایران گیزلی سرویسی‌‌نین قول‌لارینین دا هارایا قدر اوزانابیله جه یینی کسدیرمدییم ایچین سؤز وئردیم. سونرا آنلاشیلدی کی اونون بو طلبی‌نین آلتیندا گیزلی سرویسدن چوخ عایله سیندن دویدوغو تدیرگین‌لیک ساخلی. عایله سی، اویرتمن باباسی و ائو قادینی آنا سی اونون آدینا گیزلی سرویستدن دویدوقلاری خورخویلا اطرافیندا بیر قالخان اؤرور. او بو قالخانی دلیر آما گیزلی ساخلی...اونلارین اوزولمه سینی، داها گرچه یی قورخماسینی هیچ ایسته میر...قورخو ائله سینه درین کی بوگون بیر چوخ عایله ایران کونسولوسلوغونا گئتمک ایسته میر، صرف بو اوزدن سیرا‌دان بیر ایشلم بئله سورکلی ائرتئله نیر.
تهران‌دان تورکیه گلدیکلرینده بئش یاشیندایمیش. یولجولوق ندنی عراق-ایران ساواشی سونراسی یاشانان سیاسی و اکونومیک سیخینتی‌لار و باسقی. سیاسی یاپی دئرکن،عایله سی‌نین سیاستله بیر ایلگی‌سی یوخ، اونلارین تهرانداکی چوغو آذربایجانلی کیمی "آسیمیلاسیون"آ اوغرادیق‌لارینی دوشونور. باباسینین عایله سی چوغو آذری کیمی سویئت دئوریمیندن سونرا باکودن تبریزه کؤچ ائتمیش، شاه دؤنمینده ده تبریزدن تهرانا گئدیلمیش. دئوریمدن سونرا کؤچنلرین ساییسی آرتمیش، آذری جمعیتی هاردایسا تهران جمعیتینین یاریسییلا اوزونو ائشیتلمیش. آنجاق چوغو اونون تانیمییلا "فارسیزیه" اولموش، یانی فارسلاشمیش. ایراندا "تورک- خر/ ائشک-آذری" جوکلاری چوخ یایغین اولماسینین ندنیده بو."سانکی اوستلریندن آذری اولمانین یوکونو آتماق ایسترمیش کیمیلر" دئییر. بیر ده سینیرلا بؤلونن شهرلر وار، جولفانین، آستارانین یاریسی، هم ایراندا هم ده آذربایجاندا توپراغی وار. آرادا آراز چایی سینیر اولموش، آراز دا آیریلیغین سئمبولو اولاراق آذربایجان شعرینه سیزمیش...باباسی اوزون ایل‌لر اینگیلتئرده یاشامیش، ساده جه ائولنمک ایچین اولکه سینه دؤنموش. ائولنیپ اوشاغی اولدوقدان سونرا دا بو دفعه تورکیه دوغرو یولا چیخمیش. او دبیرستانی بیتیرمیش، اونیوئرسیتئیه حاضیرلانیر، اولوسلارآراسی ایلیشکیلر اوخوماق ایستیر.
ایکی اوچ ایلده بیر دفعه ایرانا گئدیر، هاردایسا بوتون قوهوملاری تبریز و تهراندا. اونا قالسا داها سیخ گئدجکلر آما اولمور. قوهوملاری دا چوخ سیخ گلیمیر، بیراز گونده لیک حیاتین چتینلیکلری، ان چوخ دا پاراسیزلیق اوزوندن...اؤنوموزدکی آی خالاسی‌نین گله جه ینی اومور...
شئهناز، توتوقلو بیر قازئته جی...
شئهناز غلامی ایرانلی بیر قازئتئجی. کیملیی‌نین ایکی پارچاسی ایران یؤنئتیمی ایله اونو قارشی قارشییا گئتیریر، قادین‌لیغی و آذری لییی. ایکی‌سی ایچین ده ساواش وئرن غلامی ایندی جزا ائوینده. سوچو هله بللی دئییل، ایحتیمال میللی گوونلیک علیهینه چالیشماقدان یارغیلاناجاق...ایرانلی قادین‌لار دونیانین دیک قاتینی غلامیه چکمیه چالیشیر...
-ایرانلا باغینیزی بو قدر دیری توتان نه؟
اورا‌دان هیچ قوپامام،بو مومکون دئییل. گئرچی اورادا قوهوملاریم منه "تورکیه لی" گؤزویله باخیرلار آما ایران سیاستینه دایر بیلگیم اولدوغونو، اولای‌لاری تعقیب ائتتدیییمی گؤرونجه شاشیریرلار. طبیعی تورکیه دکی مسئله لری ده تعقیب ائدیرم آما ایران آذربایجانلی‌سی گؤزویله...
-او گؤزله تورکیه نئجه گؤرونور؟
ان سون خاطیرلادیغیم، تئلویزیوندا خمینی سئویرم دئین ایکی قیز. سؤزلری منی چوخ آجیتمیشدی. سونرا دا آرخاداش‌لاریم منه خمینی کیم، نه ائتدی، دئیه سورموشدولار. من ده خمینی دیشاریدان ایران دئوریمینی نئجه یؤن وئردیینی، بو دئوریمین سونرا نئجه خیال قیریخ‌لیغینا دؤنوشدویونو آنلاتتیم، الیمدن گلدیینیجه...ایرانین یاخین تاریخی قارانلیق و آجی وئریجی اولای‌لارلا دولو، بلکه تورکیه نین تاریخیندن داها آجی وئریجی.
تورکیه تاریخی دئییلینجه آغلینا گلئن ۶۸ اولای‌لاری، دنیز گزمیش و آرخاداش‌لارینین اعدام‌لاری، جزا ائولری، ایشکنجه لر...تورکلرین بو تاریخی گؤره مه دیک لرینی دوشونور آما اونا گؤره یئنه ده ایراندا بو شیددتین داها چوخو یاشاندی، یاشانیر.
تورکیه ده آجی دا اولسا گولومسنن دوروم‌لار دا یوک دئییل، طبیعی بو دوروم‌لار دا ایرانلا ایلگیلی.
-احمدی نژادین سون تورکیه زیارتینده، تورکیه‌لی حیران‌لارینی گؤروب اوزولموشدوم گئرچکتدن. ائله بیل بیز آذری لر تورکیه چوخ آنلام یوکلویوروک، چوخ بوبوک اینتیظاریمیز وار...ساواشدا هر ائودن بیر جنازه چیخدی دییرلر یا دا دئوریمده. ندن تورکیه ایران اولمایاجاق شعارلاری آتیلیر؟ اوزومو بیلدیم بیله‌لی هر زامان بون‌لاری اؤیرنمیه چالیشدیم، تئلویزیون‌لاردان، قازئته لردن. بون‌لار ایرانلی بیر گنچ قیز ایچین اوزاق قالینامایاجاق موضولار...
فارسچا، تورکچه،اینگیلیزجه، بیر ده آذربایجان تورکچه سی بیلیر. عایله سی فارسچادا ایشلندییی شکلی ایله عرب الیفاباسینی ده اویرنمیش.
-اوزونوزو ان یاخشی هانسی دیلده ایفاده ائده بیلیرسینیز؟
-کسینلیکله تورکچه.
موضوع دیله گلینجه، تئلویزیونا دا اشارت ائدیلیر. سون گونلرین قونولارین‌دان تورک سریاللارینین عرب اولکه لرینده ایزلنمه سی نین، ایراندا چوخ داها یایغین اولدوغونو سؤیلور، اوسته‌لیک یاساق اولماسینا باخمایاراق. فارس‌لار تورکیه تورکچه سینی آنلایامیر، بو اوزدن ایزله ییجی‌نین چوخو آذری. فارس‌لار سریال و فیلملری ایزلرکن آذری لر ان قویو سیاسی تارتیشما پروقرام‌لارینی بئله قاچیرمیر. بو سایه ده احمدی نژادین تورکیه زیارئتینده ننه سی "بو تورکیه لی لر نیه بئیله ائله دیلرر، بیزیمکیلردن بترلر" دئییر.
-آحمدی نژادا مثبت باخان‌لار ساده جه تورکیه دئییل، آوروپا سولوندا بئله آنتی ائمپریالیست بیر تاوری اولدوغونو دوشونرک ساواشلارینین بیر پارچاسی گؤرنلر وار. سیزجه ندن؟
-حاقلیسینیز، منیم ده بیلدییم قدرایله آوروپا سولجولارییلا دا آراسی یاخشی، آما تورکیه فرقلی. تورکیه بیزیم قومشوموز، بیزیم یاشادیغیمیز آجی‌لارا آوروپا‌لی‌لاردان داها یاخین‌دان شاهید اولموش بیر اولکه. یئنه ده سانیریم تورکیه آوروپاداکیندن چوخ داها سئویلیر.
-تک ندن دین می؟
-خیر، سانمیرام. ایکی اولکه آراسیندا دینی آچیدان بویوک فرقلر وار. آنتی ائمپریالیست گؤرونمه سی اولابیلر. گؤرونمه سی دئیرم، چونکو ایراندا خلق بونا دا اینانمیر. اورتادا بیر دانیشیقلی دؤووش وار، آلتیندا نه یاتتیغینی بیلمم مومکون دئییل، آما ساده جه هرشئیین گؤروندوغو قدرآچیق اولمادیغینی آنلاتمایا چالیشیرام. ایراندا چوغونلوق آحمدی نژادین غزه ده و عراقدا اؤلن معصوم و مسلمان سیویللری گؤروندویو قدر اومورسامادیغینی دوشونویور. ۱۹ - ۲۰ یاشلارینداکی ایرانلی آذری گنچلری نئجه غزه لی اینسان‌لار ایچین اوزوله بیلر؟ ویجدان هر یئرده ویجدان، شفقت هرکسی شفقت، ائله دئییل می؟
-بیرآز اؤنجه، تورکیه بیزیم قومشوموز دئدینیز، اویسا اوزونوزو ان یاخشی ایفاده ائتتیینیز دیل تورکچه. ایکی اولکه آراسیندا بیلینچ و کیم‌لیک یاریلماسی یاشادیغینیزی حیس ائدیر سیز می؟
-خیر، تام ترسینه چوخ بویوک بیر زنگین‌لیک حیس ائدیرم. چونکو ایکی اولکه نین کولتورونو، توپلوم یاپی‌سینی، سیاستینی قارشیلاشدیرما ایمکانیم اولور. بو چوخ بویوک بیر ایمکان، اینسان بیرچوخ شئیی داها یاخشی گؤرور.
تورکیه ده کی ایران‌لی‌لارلا چوخ گؤروشمور، او دا عایله سی ده. بونون ندنی ایکی طرفین باشدان آشاغی بیربیریندن فرقلی اولابیلمه سی. تورکیه ده کی لرین چوغو شاه یانلی‌سی، آذری لری لراونلارا آنتی‌پاتیله یاخلاشیر. بو فرقی یارادان دا ایرانین "چوخ طبقه لی" بیر اولکه اولماسی."تورکیه ده ده وار بو آما ایراندا داها یوکسک. البته اورتاق نکته لر ده واردیر آما یئترلیلر می؟ خیر،اصلا!"
چوخ جسور بیر قادین...
اونونلا منی بیر آرایا گتیرن شهنازغلامی ایله بیر قوهوملوغو یوخ، ایلگی‌سی ایران آذربایجانی سیاسی محبوس‌لارینی ساوونما بیرلیی ( آداپ) اویه لیندن قایناقلانیر. آما چیرپینما‌لاری گؤستریر کی بو قوهوملوقدان چوخ داها گوچلو و سیخ بیر باغ. غلامی نین وکیلی سون ائتدییی دانیشیقدا اوموتسوزلوغا سوروکلنسه ده وازکئچمیر. شهنازین آچلیق قرئوی ائله مه سی نی، بوراخماسینی یاخین‌دان ایزلیر، ساغلیق یاردیمینین اولمادیغینی، سویوق هاوالاردا چتو وئریلمه دییینی..."ان پیسی" دئییر "دورومونون بئلیرسیز توتولماسی، بو روحی بیر ایشکئنجه کیمی. "اوسته‌لیک نه ایله سوچلاندیغی دا بیلینمیر، ایحتیمال شهناز دا بیلمیر...
-نه اولابیلر آخی؟
-میللی گوونلیک علیهینه چالیشماق. ایراندا بوتون سیاسی لره و دوشونجه سینی دیللریندیلنلر همن دینی ،آللاها یا دا دینی لیدره حقارت" سوچلاماسی ایله قارشیلاشیر.
-ان راحات،ان اوجوز، ان بیلدیک یول یعنی...
-بلی.
شئهناز غلامی کیم؟ "چوخ جسور بیر قادین" دییه یانیتلامایا باشلیر، "او قدر جسور کی بو اوزدن ایندیه قدر ایکی دفعه حبیس یاتتی." شهنازین ایلک حپسه گیردیی تاریخ، دئوریمدن همن سونراسی، مینلرجه اینسانین بیر چیرپیدا توپلانیپ حپس ائدیلدیی سیرا‌لاردا او دا اوزونو جزاائوینده گوردو.
-ایکینجی‌سی؟
-۲۰۰۷ده، بیر ایل اؤنجه پروتئستو گؤستریلری‌نین ایل دؤنومونده، دئولتین گؤستریلری شیددت ایشله درک باسدیرماسینی تنقید ائتمه سی، بو اوزدن آلتی آی توتوقلاندی آما سربست قالدیقدان سونرا دا چالیشما‌لارینا هیچ آرا وئرمدی.
-هانی قازئتئده یازییردی؟
-قازئتئده یازمیر، چونکو بوتون قازئته لر دوولت کنترولوندا. غلامی، ایراندا یایغین اولان بیر وئب بلاگ یازارییدی، آذر وومن ده یازیردی.
آنلاتتیقلارینا گؤره، ایراندا وئب بلاگ‌لار تورکیه ده کی کیمی سیاستدن آرینمیش، شخصی گؤستری آلان‌لاری دئییل. اؤزگور قازئته جیلیین زمینی اولاراق گؤرولور. ایران حوکومتی ده قییاسییا بیر بلاگ ساواشی یوروتور، یاغلاییر، یازارلارینی دا جزالاندیریر. "ائشیت‌لیک ایچین ۱میلیون ایمضا آدلی سیته پئش پئشه یئدی سئکیز دفعه سانسورلندی" دئییر.
شهناز بیر دفعه ائولنمیش، حیات یولداشی اؤلونجه قیزی آینازی تک باشینا بویوتموش. او ایندی دوققوز یاشیندا و ننه سی ایله قالیر. گئجه لری یوخولارینی آناسی ایله بلغلی گوردویو قراباسانلار بولور. ننه سی ایسه اوزونه باخامایاجاق قدر یاشلی و خسته. قیزینین بئله ساده جه آدینی حاطیرلیر. شهنازین ایکی ده قارداشی وار، آما ایکی‌سی ده قورخور، شهنازا دا وکیلینه ده یا خینلاشمیرلار. "یعنی شهناز حانیم، بیرآز کیمسه سیز بیری" دئییر.
-شئهناز هانسی موضوعلاردا یازیر؟
-داها چوخ قادین حاق‌لاری موضوعسوندا یازیر، بوشانماقدا حقوقی زورلوق چکن، اوشاقلاریندان آیری قالان یا دا اویوشدوروجو باغیملی‌سی، سکس ایشچیلییی ائدن قادین‌لار...نه یازیق کی بو قادین‌لارین ساییسی ایراندا گئده رک آرتیر...
-آذربایجانلی‌لارین سورون‌لاری؟...
-بو موضوعدا دا چوخ دویارلی. کئچن آیلاردا آنادیلده ائیتیم حاقییلا ایلگی لی چالیشدیغی ایچین توتوقلانان، سونرا دا ایشکنجه ائدیلمیش جسدی تبریز گؤلونه آتیلان ۲۶یاشینداکی بیر گنج ایله ایلگیلی رؤپورتاژ وئرمیشدی آوروپا باسینینا. سون یازیسیندا ایسه موخالیف لیگی ایله بیلینن ،۲۴ ائکیم ده شبهه لی بیر ترافیک قضاسیندا اؤله ن آذربایجانلی مهندس غلامرضا امانی حاققیندا یازمیشدی. بو اولایین آیدینلاتیلماسینی ایسته میشدی. توتوقلانماسینین ندنینین ده بو اولدوغو سانیلیر.
ایلک دفعه جینایته تانیق اولدوم!
شهنازغلامی نین آلمانیا‌دان یایینلانان رادیو برابری ۲ حاضیران ۲۰۰۸ ناریحینده" آرابا قضاسیندا اؤلدورولن ۲۱ یاشیداکی قادیر صدیقی له ایلگیلی سویله دیک لریندن بیر بؤلوم: "گوونلیک گؤرولیلری، سمند مارکا‌لی (ایران امنیت گوچلرینین ایشله تدیگی آرابا مارکاسی) آرابایلا شیدتلی چارپماسی سونجو اوچ آرخاداشیمیز موتوردان دوشدو، قادیر صدیقی باشینین بتونا چارپماسی سونوجو اولای آنیندا اؤلدو. بیر آرخاداشیمیز ایسه ایندی خسته خانادا، کومادا و فلچ ریسکی وار. نه عایله سینه، نه ده قازئته جی اولاراق بیزیم یانینا گیرمه میزه ایجازه وئریلدی.
بو اوچ کیشی نین عایله لریله گؤروشدوک. قادیر صدیقی نین آنا سی و قارداشی دوغال اولاراق چوخ اوزگوندو. آنا سی بیزه ۲۱ ایل بویونجا بویوتدویو، گله جه ینی گورمک ایسته دیی اوغلونو توپلومسال و سیاسی گوونسیزلیکلردن دولایی ایتیردیینی سؤیله دی. قادیر صدیقی بیر آکتیویستی و بیزیمله عینی محله ده یاشیردی، یاخین دوست‌لاریمیزداندی. سونوجدا بو، هامیمیز ایچین دایانیلماز و تحمل ائدیلمه ز بیر حادیثه. آیریجا من حیاتیمدا ایلک دفعه بیر جینایته بئله تانیق اولدوم. او جاده، صدیقی نین اؤلدورولمه بیچیمی، یئردکی قان‌لاری، اینسان‌لارین توپلانماسی...اینانین او گوندن سونرا پسیکولوژیک اولاراق راحاتسیزلاندیم. دون یئنیدن صدیقی نین ائوینه گئتدیم، آنا سی اونجه دن بیر سکته قلبی کئچیرمیشدی، اوغلونون آجی‌سینا دایاناماییب بیر دفهع داها کئچیردی. قیز قارداشی اوزونتودن باییلدی...یعنی نئجه اولور، اینسان داش دئییل، روبوت دئییل، بو اینانیلماز، چوخ اوزوجو..."
جمهوریت پازار ائکی (جومهوریت درگی) ۱۱ اوجاک ۲۰۰۹ پازار
انجمن مدافع حقوق اقوام تحت ستم
جامعه بين المللى براى حقوق بشر
Internationale Gemeinschaft für Menschenrechte
دفتر كميسارياى عالى حقوق بشر سازمان ملل متحد
سازمان پاسداران حقوق بشر
سازمان گزارشگران بدون مرز
Reporters without borders
سازمان ديده بان حقوق بشر
فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر
FIDH
کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان
United Nations
Transparency International
Women's Human Rights
Institut für
