در این سند به تنظیم مکرر اسناد از طرف عفو بین الملل در خصوص چگونگی استفاده از قوانین مبهم و نامشخص برای ساکت کردن فعالترین بخشهای جامعه در ایران و به کار گرفته شدن اتهاماتی مانند «فعالیت بر علیه امنیت ملی»٬ «نشر اکاذیب»٬ «تبلیغ علیه نظام»٬ «ایجاد تشویش در اذهان عمومی»٬ «توهین به مقدسات» و «تهمت به مقامات دولتی» بر علیه اقلیتهای مذهبی و اتنیکی٬ فعالان حقوق بشر و اعضای سایر نهادهای مدنی٬ اشاره شده است.
سازمان عفو بین الملل همچنین در این سند بر لزوم آزادی بی قید و شرط زندانیان وجدان که تنها به خاطر فعالیتها و تجمعهای صلحدوستانه خود در دفاع از آزادی بیان و یا به خاطر داشتن باورهای مذهبی بازداشت شده اند٬ تاکید کرده است.
در سند آمده است که٬ سازمان عفو بین الملل پس از دیدار کوتاهی که ۳۰ سال قبل ـ بعد از انقلاب اسلامی ـ از ایران داشته٬ تا کنون اجازه حضور در ایران برای تحقیق در مورد وضعیت حقوق بشر در این کشور نداشته است.
در این گزارش به گروههای اتنیکی مانند ترکهای آذربایجان٬ عربها٬ بلوچها و کردها و به گروههای مذهبی مانند بهایی ها٬ مسیحیها و دروایش بخشهای جداگانه ای اختصاص داده شده است.
در بخش مربوط به آذربایجان چنین آمده است:
عبدالله عباسی جوان از آذربایجانیهای ایران٬ استاد دانشگاه شهيد رجائی تهران و خواهرزاده او حسين حسينی جزو نه نفری هستند که روز ۱۳ نوامبر ۲۰۰۸ بدنبال برگزاری مراسم سالگرد ستارخان، قهرمان ملی آذربایجانی در انقلاب مشروطه ۱۹۰۶، در تهران و اطراف آن دستگير شده بودند. خانواده آنها تا روز ۲۳ نوامبر روزی که به آنها گفته شد٬ اين دو نفر در بند ۲۰۹ زندان اوين نگهداری ميشوند٬ هيچ گونه اطلاعی از آنها نداشتند. حسين حسينی در ۲۱ ژانويه آزاد شد٬ اما عبدالله عباسي جوان همچنان بدون امکان دسترسی به اعضاء خانواده و وکيل در بازداشت بسر ميبرد و اتهام وی مشخص نمی باشد. او در سال ۲۰۰۷ نيز به مدت ۱۳۰ روز به اتهام « پان-ترکيسم و تبليغ عليه نظام» در بازداشت بود. گزارش شده است که او در اين مدت زیرشکنجه بوده است.
عفو بين الملل٬ همچنین٬ اسامی ۱۸ تن از (پیوست شماره ۳ را ببینید) بیش از ۳۰ [ترک] آذربایجانی سنی مذهب که طبق گزارش در تاریخ ۱۴ ژانویه ۲۰۰۹ در روستای خانقاه سرخ نزديک اروميه در آذربایجان غربي دستگير شده بودند٬ را دریافت کرده است. آنان برای اعتراض به تغيير مسير منابع آب روستا به طرف کارخانه استخراج شن و ماسه مختلط در نزدیکی روستا تجمع کرده بودند٬ که با مقابله پليس که به طور قهرآمیز و از جمله با استفاده از گاز اشگ آور آنها را متفرق نمود٬ روبرو شدند. گفته می شود که بعضی از دستگیرشدگان به هنگام بازداشت زخمی شده بودند ولی آنها ساعتها بعد به بيمارستان انتقال داده شدند. طبق گزارش٬ بقیه آنها در طول دو هفته ای که در بازداشت بسر ميبردند شکنجه شده و يا به نحوی مورد بدرفتاری قرار گرفته اند. همه آنها با سپردن وثيقه تا زمان محاکمه آزاد شدند. حد اقل ۲۱ نفر از دستگیر شدگان٬ روز اول فوريه در شعبه ۱۰۱ دادگاه عمومي نازلو، در استان آذربایجان غربی محاکمه گشتند. اتهامات وارده بر عليه آنها عبارت از « اخلال در نظم عمومی» و «توهين به مقامات» بوده و محکوميت آنها شامل مجازات زندان تا يکسال، جريمه ، ۷۴ ضربه شلاق و سکونت اجباری در شهر ميناب واقع در استان هرمزگان در جنوب شرقی ايران ميباشد.
پیوست (۳)
ليست اسامی ۱۸ تن از اقلیت سنی مذهب آذربایجانی که به دنبال برخورد بر سر منابع آب در روز ۱۴ ژانويه دستگير شدند:
۱- بارزاد نظامی افشار
۲- مقداد نظامی افشار
۳- سعيد جعفرپور
۴- محمد صمدزاده
۵- بهرام قليزاده
۶- نادعلی عليپور
۷- نادعلی علیپور
۸- معراج عليپور
۹- حيدر عليپور
۱۰- سليمان ابراهيم زاده
۱۱- ناصر قليزاده
۱۲- اکبر رستمی
۱۳- اسکندر اصلانی
۱۴- الله وئردی اصلانی
۱۵- فرامرز جعفری
۱۶- محمد جعفری
۱۷- نقی ع.
۱۸- داوود ش.
http://amnesty.org/en/library/asset/MDE13/012/2009/en/6355979b-f779-11dd-8fd7-f57af21896e1/mde130122009en.html