کنفرانس ضد نژادپرستی دوربان با حضور هیئتهای نمایندگی کشورهای عضو اتحادیه اروپا و نیز اکثر کشورهای جهان در ژنو برگزار شد.
در این نشست که به همت و سازماندهی کمیساریای عالی حقوقبشر سازمان ملل برگزار می گردید خانم فاخته زمانی مسئول آداپ نیز برای رساندن صدای اعتراض میلیونها انسان ترک آذربایجانی در ایران که در معرض شدیدترین تبعیضات ملی و قومی قرار دارند، شرکت کرده بود. حضور وی در این کنفرانس بعنوان نماینده حقوق بشری حرکت ملی آذربایجان برای ملت ما بسیار امید بخش بود. هم از جهت شرکت ایشان در این نشست و هم سخنان وی ، که در تیتراژ فیلم ویدئویی این نشست که توسط کمیسیون ارشد حقوق بشر سازمان ملل، به زبان انگلیسی با عنوان «صداها: هرکسی که در معرض نژادپرستی قرار گرفته، سرگذشتی دارد که باید شنیده شود» تهیه شده ، بعنوان موفقیتی برای حرکت ملی آذربایجان قلمداد می شود. این ویدئوی حدود هفت دقیقه ای رنجهای روزمره و مبارزات کسانی را برجسته می کند که در سرتاسر جهان زندگی شان تحت تاثیر نژادپرستی، تبعیض نژادی، خارجی ستیزی و رفتارهای ناهنجار مربوطه قرار دارند. سخنان خانم زمانی در کنار سخنرانی معروف مارتین لوترکینگ و نلسون ماندلا قابل ستایش بوده و حاکی از حضور جهانی گفتمان حقوق بشری ملت آذربایجان دارد. ترکهای آذربایجان که بیش از 80 سال در معرض انواع تبعیضهای اتنیکی در کشور ایران قرار دارند چنین رویدادی را پاس داشته و با نیروی نشأت گرفته از این موفقیت، در راه پایندگی حرکت ملی گامهای مستحکم تری بر می دارند. بطور یقین در جهان امروزی سخن راندن از حقوق پایمال شده مردم یک سرزمین و تلاش در جهت احقاق این حقوق به روشهای مدنی از نکات کلیدی است که در حال حاضر مورد توجه فعالین حقوق بشری جهان قرار گرفته است. دفاع از حقوق شهروندی و انسانی و مبارزه برای آن می تواند نویدبخش موفقیت هایی برای ملت های تحت ستم ملی در اقصی نقاط دنیا باشد.
روزی بود که صدای حق طلبی فعالین حرکت ملی از مرزهای آذربایجان بیرون نمی رفت. تلاش و فداکاری آنها و اصرار بر حقوق قانونی خویش رفته رفته در جامعه ایران صدا کرده و سایر اقوام این کشور را به احقاق حقوق خویش ترغیب کرد. با گذشت زمان و پرداخت هزینه های بسیار سنگین گفتمان هویت طلبی ترکهای آذربایجان در بین احزاب و دولتمردان راه پیدا کرده و آنها را وادار به واکنش و اظهار نظر در این مورد کرد. یقینا مدافعان شعار آزادی و جامعه دموکراتیک می بایستی در قبال چنین حقوق پایمال شده یک ملت دیدگاههای خود را بیان می کرد که چنین رویکردی با تلاش جانانه فعالین حرکت ملی در دانشگاهها و محیط خارج آن باعث گسترش حرکت ملی در بین توده های مردم گردید. شعارهای احزاب مدافع آزادی و خصوصا کاندیداهای عرصه انتخابات بهمراه فعالین از جان گذشته، گفتمان هویت طلبی را در میان مردم بسط داده و اینچنین شد که ملت در مسیر «اویانیش» با حقوق پایمال شده خویش بیشتر آشنا گردید. با بیداری ملت آذربایجان و حرکتهای اعتراضی آنها در میادین مختلف مثل «قلعه بابک»، «مزار ستارخان»، «مزار باقرخان» ، «مزار شهدای 21 آذر»، و همچنین تلاش وافر جنبش دانشجویی آذربایجان در دانشگاهها و عرصه های مختلف فرهنگی و سیاسی باعث جهانی شدن حرکت ملی آذربایجان گردید. از قیام یک خرداد 1385 ملت آذربایجان در شهرهای مختلف نیز بعنوان نقطه عطفی در این راه می توان نام برد. در سالهای اخیر نیز با توسعه رسانه های خبری و اطلاعاتی این روند رو به رشد بوده و نظر کانونهای حقوق بشری را به خود جلب کرده است. با گسترش گفتمان حرکت ملی آذربایجان در بین مردم و در میادین جهانی، فعالین حقوق بشری آذربایجان هزینه های زیادی از قبیل بازداشتها، محاکمه ها و ... را متحمل گردیدند که این هزینه ها حقانیت حرکت ملی را بیش از پیش در میان کشورهای دموکراتیک و گروههای آزادی طلب تثبیت کرد. واکنش کشورهای دموکراتیک دنیا و نیز موسسه های غیر دولتی حقوق بشری در قبال تبعیض های اتنیکی در ایران بتدریج بیشتر شده و اکنون در همه اعلامیه ها و گزارش های جهانی این تبعیض ها و فشارهای وارده به فعالین حقوق بشری اقوام و ملل بوضوح قابل رؤیت است. بی شک چنین موفقیتی مدیون نیروهای خستگی ناپذیری است که در عرصه های مختلف ، خواستار تحقق یافتن حقوق انسانی ملت بوده و به دنبال آن طعم زندانها و سلولهای انفرادی را چشیده اند........
اینک فاخته زمانی یکی از فعالین خستگی ناپذیر و مجاهد آذربایجان ، صدای حق طلبی ملت را به گوش جهانیان می رساند:
- ....... ما از دولت (ایران) همیشه خواستیم که حداقل به قانون اساسی خود احترام بگذارد. ماده ۱۵ قانون اساسی به ما اجازه می دهد که به زبان مادری خود در مدارس تحصیل بکنیم، ولی درخواست اجرای این ماده بسیاری را راهی زندان کرده است......
- ..... از دوران کودکی در معرض تبعیض نژادی بر علیه گروه اتنیکی ای که در آن متولد شده ام، قرار داشته ام. من یک آذربایجانی ایران هستم. وقتی یک دختر مدرسه ای بودم اجازه صحبت کردن به زبان مادری ام را نداشتم .......
گله جک بیزیمدیر
برگرفته از اویرنجی